Pomysł na zajęcia Koła Naukowego „Kopernik” pt.: „Camera obscura i fotografia otworkowa” powstał po obejrzeniu filmu „Cudowny chłopak”. Główny bohater, razem ze swoim przyjacielem, wykonał taki właśnie projekt edukacyjny. Przygotowaliśmy się do zaplanowania naszego zadania najpierw teoretycznie, przeglądając strony internetowe z informacjami dotyczącymi camera obscura.

Camera obscura to urządzenie zbudowane z poczernionego wewnątrz pudełka (dla zredukowania odbić światła). Na jednej ściance znajduje się niewielki otwór o średnicy dopasowanej zależnie od wielkości kamery, spełniający rolę obiektywu, a na drugiej matowa szyba (matówka) lub kalka techniczna. Promienie światła wpadające przez otwór tworzą na matówce odwrócony i pomniejszony obraz. Wstawiając w miejsce matówki kliszę fotograficzną można otrzymać zdjęcie. (źródło: wikipedia)

Obraz otrzymany za pomocą camera obscura posiada następujące cechy: miękkość, łagodne kontrasty, rozmycie i nieskończoną głębię ostrości, a wykonany na materiale barwnym – pastelową kolorystykę. Z uwagi na te cechy obrazu camera obscura bywa do dzisiaj wykorzystywana w fotografii artystycznej.

Na tej samej zasadzie działa nasze oko. Obraz który powstaje na siatkówce jest rzeczywisty, pomniejszony i odwrócony. Dopiero w ośrodku wzroku znajdującym się w płacie potylicznym mózgu jest on przetwarzany na taki, jaki każdy z nas odbiera (widzi?). Każde oko tworzy inny obraz, łatwo można to zaobserwować zamykając oczy na przemian. Mózg odbiera informacje z oczu i nakłada je na siebie. Dzięki temu widzimy trójwymiarowo, czyli przestrzennie. Widzimy więc mózgiem – oko to tylko narząd, który rejestruje fale świetlne, załamuje je i skupia. Na siatkówce, podobnie jak na fotografii, powstaje obraz dwuwymiarowy.

Bardzo dużo informacji można znaleźć na stronie: http://www.pl.euhou.net/docupload/files/KameraOtworkowa/praktyczne_kompendium_o_camerze_obscurze.pdf .

Camera obscura była wykorzystywana przez malarzy. Pierwszym malarzem, który tego dokonał był Johannes Vermeer (1632 – 1675). Rzutował on obraz z kamery na płótno, dzięki czemu przed malowaniem mógł wykonać precyzyjny szkic. Tą techniką stworzył między innymi „Kobietę z wagą”, „Geografa”, „Astronoma” czy „Kobietę z naszyjnikiem pereł”.

Najciekawszą okazała się strona http://www.matchboxpinhole.com/index.html na której pokazano jak wykonać aparat fotograficzny – otworkowy z pudełka zapałek. Dodając do niego materiał światłoczuły można zrobić prawdziwe zdjęcia. Postanowiliśmy to sprawdzić.

W piątek 6 IV 2018 roku spotkaliśmy się po lekcjach zaopatrzeni w odpowiednie materiały. Dwie grupy wykonywały dwa zadania: aparat z pudełka zapałek i camera obscura z dużego kartonu. Pogoda dopisywała, mogliśmy wyruszyć z gotowym aparatem w plener. Eksperymentowaliśmy z czasem naświetlania – od 1 sekundy do 3 minut. Kiedy oddawaliśmy film do wywołania w profesjonalnym zakładzie drżały nam serca. Co wyniknie z naszej pracy? Kilka dni oczekiwania i oto efekty.

Wykonanie camera obscura z dużego kartonu zajęło nam trochę więcej czasu. Po wymalowaniu pudła na czarno, przygotowaniu białego ekranu, musieliśmy odczekać aż wszystko wyschnie. Potem były próby z dopasowaniem odpowiedniej wielkości otworu przez który wpada światło tak, aby pojawiający obraz był ostry. Prace zostały ukończone dopiero 12 kwietnia. Od piątku 13 IV, uczniowie i pracownicy naszej szkoły mogą sprawdzać jak działa camera obscura. Ustawiliśmy ją na korytarzu, każdy może do niej wejść i zobaczyć jak powstaje obraz.

Jest takie piękne powiedzenie „podróże kształcą”. Chcemy, aby każde zajęcia naszego koła były podróżą w inny zakątek nauki. I apelujemy do wszystkich: nie siedźcie w domu! Podróżujcie i bądźcie mądrymi odkrywcami świata wiedzy.

                                               Opiekunki KNK Edyta Obruśnik i Celina Hanczuch